Исландские сказки / Íslensk ævintýri - Вадим Грушевский

Réð karl þá kóngi til að láta grafa upp hjá stiganum sem lá upp í gripasafnið. Var það svo gert og fannst allt eins og karl hafði frá sagt; þakkaði kóngur karli með mörgum fögrum orðum að hann hefði frelsað sig frá þessari ókind, gaf honum skip og menn á og sigldi karl síðan heimleiðis.

En ef Sigurði er það að segja (а если о Сигурде говорить) að hann hafði misst föður sinn (то он потерял отца своего) meðan Bangsímon var erlendis (пока Бангсимон был на чужбине; erlendis – за границей; erlendur – иностранный) og hafði tekið við ríkisstjórn (и стал королевством править). Þegar karl kom heim (когда мужик добрался до дома) var Sigurður að halda brúðkaup sitt til Helgu (Сигурд праздновал свою свадьбу с Хельгой); því þá voru liðin þrjú ár (ведь прошли три года) frá því karl fór að heiman (как мужик покинул дом); varð þar því hinn mesti fagnafundur (поэтому была это очень радостная встреча; fagnafundur – радостная встреча; fagna – радоваться; fundur – встреча; находка; открытие).

En ef Sigurði er það að segja að hann hafði misst föður sinn meðan Bangsímon var erlendis og hafði tekið við ríkisstjórn. Þegar karl kom heim var Sigurður að halda brúðkaup sitt til Helgu; því þá voru liðin þrjú ár frá því karl fór að heiman; varð þar því hinn mesti fagnafundur.

Lifðu þau hjón síðan lengi saman með veg og virðingu (жили они: «их пара» с тех пор долго в славе и почёте; vegur – слава; virðing – уважение; почтение) og lýkur svo sögunni af Bangsímon (и на этом заканчивается сказание о Бангсимоне).

Lifðu þau hjón síðan lengi saman með veg og virðingu og lýkur svo sögunni af Bangsímon.

Bóndadæturnar (Крестьянские дочери)

[2]

Ekki alllangt frá konungsborg nokkurri (недалеко от одного королевского замка; konungsborg – королевский замок; konungur – король; borg – город; замок) bjó bóndi einn vel efnaður (жил один довольно зажиточный крестьянин; efnaður – состоятельный; богатый; efni – материал; содержание; богатства; средства). Hann átti þrjár dætur (у него было три дочери). Var hin elsta tvítug (самой старшей двадцать лет), en hinar yngri (другие помладше), þó allar gjafvaxta (и все на выданье; gjafvaxta – который по возрасту может вступить в брак; gefa – давать; vaxa – расти).

Ekki alllangt frá konungsborg nokkurri bjó bóndi einn vel efnaður. Hann átti þrjár dætur. Var hin elsta tvítug, en hinar yngri, þó allar gjafvaxta.

Einhverju sinni er þær voru á gangi fyrir utan bæ föður síns (однажды гуляли они за хутором своего отца; bær – хутор; усадьба; ферма; двор; город) þá sjá þær hvar konungur (и вот видят они, /где/ король) – er var ógiftur (он был неженат) – kom með tveimur fylgdarmönnum (шёл с двумя спутниками; fylgdarmaður – спутник; сопровождающий; проводник; fylgd – сопровождение; свита); átti annar þeirra að hafa verið skrifari (один из них оказался писарем; skrifari – писец; конторщик; клерк; секретарь; skrifa – писать), en hinn skósmiður (а другой – сапожником; skósmiður – сапожник; skór – ботинок; туфля; башмак; smiður – кузнец; ремесленник).

Einhverju sinni er þær voru á gangi fyrir utan bæ föður síns þá sjá þær hvar konungur – er var ógiftur – kom með tveimur fylgdarmönnum; átti annar þeirra að hafa verið skrifari, en hinn skósmiður.

Þá segir sú elsta (тогда сказала старшая; sá – такой[3]): „Ég vildi ekki óska mér meir (я бы не желала себе большего; óska – желать) en ég ætti skósmiðinn (чем заполучить сапожника).“

Sú næsta henni sagði (средняя: «следующая за ней» сказала): „En ég skrifarann (а я – писаря).“

Þá sagði sú yngsta (тогда сказала младшая): „En ég konunginn sjálfan (а я – самого короля).“

Þá segir sú elsta: „Ég vildi ekki óska mér meir en ég ætti skósmiðinn.“

Sú næsta henni sagði: „En ég skrifarann.“

Þá sagði sú yngsta: „En ég konunginn sjálfan.“

Konungur sem heyrt hafði (король, который услышал) að þær voru eitthvað að tala (что они что-то говорили) segir við fylgdarmenn sína (говорит своим спутникам): „Ég vil fara til kvenmanna þessara (я хочу пойти к этим девицам; kvenmaður – женщина; kven– – женский; kvenna – женщины; kona – женщина) og vita hvað þær hafa verið um að ræða (и узнать, о чём они говорят); mér heyrðist ein segja (мне послышалось, что одна сказала): „konunginn sjálfan (самого короля)“.“

Konungur sem heyrt hafði að þær voru eitthvað að tala segir við fylgdarmenn sína: „Ég vil fara til kvenmanna þessara og vita hvað þær hafa verið um að ræða; mér heyrðist ein segja: „konunginn sjálfan“.“

Þeir svöruðu (они ответили) að það mundi ekki hafa verið merkilegt (что, вероятно, неважно; merkilegur – значительный; важный) sem þær hefðu haft fyrir umtalsefni (что они обсуждали: «что было темой разговора»; umtalsefni – тема разговора; umtal – разговор; дискуссия; tala – говорить). Konungur segir þeir skuli nú til þeirra fara (король говорит, им следует теперь к ним пойти) og ríða þeir nú allir samt til stúlknanna (и подъезжают они теперь все вместе к девушкам; ríða – ехать верхом; stúlka – девушка). Konungur spyr (король спрашивает) hvað þær hafi verið um að ræða (о чём они говорили) þegar þeir hafi verið komnir nálægt þeim (когда они к ним подъехали: «подошли близко»); fer nú svo (произошло теперь так) að þær segja eins og verið hafði (что они рассказали как дело было). Þá mælti konungur (тогда сказал король) að svo skyldi einnig verða (что так будет) sem þær hefðu óskað (как они пожелали), og það varð (и так стало).

Þeir svöruðu að það mundi ekki hafa verið merkilegt sem þær hefðu haft fyrir umtalsefni. Konungur segir þeir skuli nú til þeirra fara og ríða þeir nú allir samt til stúlknanna. Konungur spyr hvað þær hafi verið um að ræða þegar þeir hafi verið komnir nálægt þeim; fer nú svo að þær segja eins og verið hafði. Þá mælti konungur að svo skyldi einnig verða sem þær hefðu óskað, og það varð.

En þegar sú yngsta systirin var orðin drottning (но когда эта младшая сестра стала королевой) þá fóru hinar að líta óvildar– og öfundarauga til hennar (возненавидели её другие сестры: «стали смотреть на неё враждебно и завистливо»; óvild – антипатия; злоба; враждебность; немилость; vild – воля; желание; удовольствие; öfundarauga – завистливый взгляд; öfunda – завидовать; öfund – зависть; auga – глаз) og vildu fyrir hvern mun hrinda henni úr tigninni (и вознамерились во что бы то ни стало расквитаться с ней: «выбить её из чина»; fyrir hvern mun – во что бы то ни стало; munur – разница; hrinda – толкать; отменять; опровергать; tign – знатность; достоинство; ранг; чин).

En þegar sú yngsta systirin var orðin drottning þá fóru hinar að líta óvildar– og öfundarauga til hennar og vildu fyrir hvern mun hrinda henni úr tigninni.

Þegar drottningin varð þunguð (когда королева забеременела; þunguð – беременная) og komið var nærri þeim tíma þá hún skyldi barnið fæða (и подошло ей время ребёнка рожать; nærri – близко; почти; tími – время; час), þá fengu þær því til vegar komið (вызвались они; koma e-u til vegar – вызывать что-л.; vegur – путь; возможность) að þær sátu yfir henni (помогать ей при родах; sitja yfir – помогать при родах). Þegar hún hafði barnið fætt (когда она родила ребёнка) þá sáu þær um (они распорядились; sjá um e-ð – позаботиться о чём-л.) að barnið var tekið (чтобы ребёнка забрали) og farið með það á burt (и увезли прочь), og átti eftir tilætlun þeirra (и должно было по их замыслу; tilætlun – намерение; замысел; решение; tilætla – задумывать; иметь целью) að kasta því í díki eitt fyrir utan borgina (выбросить его в ров за городом; díki – канава; ров; траншея; лужа) sem haft var til að láta í saur og annan óþverra úr borginni (в который свозили экскременты и другой мусор из города; saur – грязь; кал, экскременты; óþverri – мусор).

Þegar drottningin varð þunguð og komið var nærri þeim tíma þá hún skyldi barnið fæða, þá fengu þær því til vegar komið að þær sátu yfir henni. Þegar hún hafði barnið fætt þá sáu þær um að barnið var tekið og farið með það á burt, og átti eftir tilætlun þeirra að kasta því í díki eitt fyrir utan borgina sem haft var til að láta í saur og annan óþverra úr borginni.

Sá sem sendur var að framkvæma starf þetta (тот, кого отправили выполнить этот приказ; framkvæma – выполнять; starf – работа; деятельность) lét barnið á bakkann (оставил ребёнка на краю канавы; bakki – берег; холм), en karl einn sem um gekk (но один человек, который мимо проходил) fann það og bar heim til sín (нашёл его и забрал /домой к/ себе).

Sá sem sendur var að framkvæma starf þetta lét barnið á bakkann, en karl einn sem um gekk fann það og bar heim til sín.

Systurnar létu nú í skarðið hjá drottningu hvolp einn (сёстры подложили тогда королеве щенка; skarð – пустое место; дыра; отверстие /где кто-л. был или что-л. было ранее/; hvolpur – щенок) sem þær útötuðu í blóði (которого они измазали в крови; útata – испачкать) og sögðu síðan (и сказали потом) að drottning hefði átt hann (что королева его родила). Konungur varð mjög hryggur við þessi tíðindi (король очень опечалился от этого известия; hryggur – печальный), en stillti þó harma sína (но всё же справился со своим горем; stilla – успокаивать; harmur – горе; печаль).

Systurnar létu nú í skarðið hjá drottningu hvolp einn sem þær útötuðu í blóði og sögðu síðan að drottning hefði átt hann. Konungur varð mjög hryggur við þessi tíðindi, en stillti þó harma sína.

Þannig fór í annað og þriðja sinn (так произошло и во второй, и в третий раз; þannig – так) sem hún átti barn (когда она родила ребёнка), og börnin lentu hjá hinum sama karli (а дети оказывались всё у того же человека); voru það tveir synir og ein dóttir (было их два сына и одна дочь).

Þannig fór í annað og þriðja sinn sem hún átti barn, og börnin lentu hjá hinum sama karli; voru það tveir synir og ein dóttir.

Karlinn lét gefa börnunum heiti (человек нарёк детей именами; heiti – имя; heita – зваться; hvað heitirðu? – как тебя зовут?) og kallaði eldri sveininn Vilhjálm (и назвал старшего мальчика Вилхьяулмом; sveinn – мальчик), en hinn Sigurð (а второго – Сигурдом). Nafn stúlkunnar (имя девочки) sem yngst var (которая младшей была) er óvíst (неизвестно).